Γράφει η Στέλλα Πετρίδου
Ποιητής: Χρήστος Ντικμπασάνης
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 84
Εκδόσεις: Βακχικόν
Η ποίηση στη ζωή μας είναι αναπόφευκτη. Μας συντροφεύει στα καλά και στα άσχημα, μας χαλαρώνει, μας ταξιδεύει, μας εμπνέει, μας προβληματίζει. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται είναι, φυσικά, αναρίθμητα. Άλλοτε μιλά για το συναίσθημα, άλλοτε για τον ίδιο τον άνθρωπο ως ύπαρξη, άλλοτε για τη φύση, άλλοτε για την κοινωνία, άλλοτε για την πολιτική και άλλοτε για τη φαντασία.
Στον κόσμο της φαντασίας εντάσσεται και το σύμπαν. Σ’ αυτό είναι αφιερωμένη και η πρόσφατη ποιητική συλλογή του Χρήστου Ντικμπασάνη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν» και φέρει τον τίτλο «ΦΥΓΗ ΣΤΟ ΑΝΕΦΙΚΤΟ». Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια συλλογή που επιχειρεί να δώσει έμφαση, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο ποιητής στον πρόλογό του, «στο Σύμπαν, στη δημιουργία του, στην τεράστια πιθανότητα να υπάρχουν εκεί στα βάθη του κι άλλοι πολιτισμοί εκτός του γνωστού γήινου, στην πιθανή προέλευση της ζωής στον πλανήτη Γη από το διάστημα, στη δυνατότητα των διαστρικών ταξιδιών εκ μέρους των ανθρώπων, αλλά ακόμη και στον τρόμο, στην ελπίδα, στις σχέσεις επαφής που μπορούν να έχουν οι άνθρωποι με τις εξωγήινες μορφές ζωής, όποιες κι όπου και να βρίσκονται αυτές.» (Σελ. 7-8).
Στη διάρκεια του ποιητικού του ταξιδιού ο ποιητής δεν παραλείπει να αναφερθεί στον άνθρωπο και στη σχέση του με το σύμπαν. Με τον τρόπο του επιχειρεί να εντάξει στη θεματολογία του τα βαθιά υπαρξιακά ζητήματα που τον απασχολούν, τα οποία, όμως, περιγράφει μέσα από μια άλλη οπτική, αυτή που εντάσσεται στη σφαίρα της φαντασίας. Σ’ αυτή τη σφαίρα, λοιπόν, θέτει ανοιχτά τους προβληματισμούς του, παρατηρεί και προβαίνει σε διαπιστώσεις. Ο άνθρωπος για τον ποιητή στρέφει το ενδιαφέρον του στον άγνωστο κόσμο του σύμπαντος, σ’ αυτόν τον αρκετά διαφορετικό από τον δικό του, προκειμένου να διαιωνίσει την ελπίδα του ότι υπάρχει μια καλύτερη ζωή εκεί, περισσότερο φωτεινή, ενδιαφέρουσα και αληθινή από αυτή που τον πνίγει καθημερινά και του στερεί τη χαρά και τη γαλήνη.
Το συναίσθημα σε καμία περίπτωση δεν εξοστρακίζεται. Αντίθετα υπάρχει κι επιβάλλεται. Πώς άλλωστε να γιγαντώσει η επιθυμία εξερεύνησης ενός άλλου κόσμου, που εμφανίζεται ως υπαρκτός, αν εγκλωβιστούν τα θέλω στα δίχτυα του φόβου και της καταπίεσης, στα στενά μιας άνοστης πραγματικότητας που έχει καταρρεύσει από κερδοσκοπία, συμφέρον κι υποκρισία;
«Όλα όσα ονειρεύτηκα παντού και πάντα
οι φόβοι μου κι οι προσμονές
καθρεφτίζονται μες του σύμπαντος
Τις καθαρές λίμνες.» (Σελ. 24)
Η τάση της φυγής για εξερεύνηση έρχεται αναπόφευκτα όταν ο συναισθηματισμός ακροβατεί πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί που είναι έτοιμο να σπάσει. Το σύμπαν στην περίπτωση αυτή υπόσχεται την ελπίδα, που τόσο ανάγκη έχει ο άνθρωπος για να επιβιώσει και να ανακάμψει. Έτσι οδηγείται στην αναζήτηση του φανταστικού. Το θάρρος του είναι το ζητούμενο, καθώς οφείλει να εφοδιαστεί μ’ αυτό για να ανοίξει διάπλατα τους ορίζοντες της σκέψης και της ψυχής του, ώστε να καταφέρει να κατακτήσει το φως της γνώσης και, φυσικά, της ζωής.
«Παρόλο που αναπνέω και κινούμαι ακόμη
προσμένω ανυπόμονα την ημέρα της Κρίσης
με τα λευκά της χέρια
να μου ισιώσει κάθε ρυτίδα
να μου ισορροπήσει το μυαλό
πριν εγκαταλείψω τον μάταιο αυτόν κόσμο
που αποκαμωμένος κοιμάται
επάνω στο κρεβάτι μου»
Ο άνθρωπος, επομένως, ποθεί και επιδιώκει το ανέφικτο. Γι’ αυτό και κυνηγά να το κατακτήσει. Άλλες φορές τα καταφέρνει και άλλες φορές όχι. Σημασία, όμως, έχει το ταξίδι και όχι ο προορισμός. Γιατί, όπως παραδέχεται και ο ίδιος ο ποιητής, με το ταξίδι γνωρίζει καλύτερα τη ζωή, τον έρωτα, την αγάπη, τον άνθρωπο, τον ίδιο του τον εαυτό, αλλά και το σύμπαν που τον περιβάλλει.
«Ό,τι πέθανε είναι πια ανέφικτο
Ό,τι έπεσε απ’ τον ουρανό στη γη είναι παρεξηγημένο
Αυτό που χάθηκε είναι το μονοπάτι των άστρων
που όμως μια μέρα ξανά θα το βρούμε
κάτω απ’ τον θρήνο των πουλιών» (Σελ. 36)
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η ποίηση του Χρήστου Ντικμπασάνη είναι συμβολική και διαχρονική. Κατά παραδοχή του ίδιου, «ανήκει στο λογοτεχνικό είδος της χερμπερτιανής διαστημικής όπερας». Με θεματική που αγγίζει όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ο ποιητής στέκεται οδηγός για τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι διαφορετικό από τα συνηθισμένα, στο οποίο επιχειρεί να περάσει τα δικά του μηνύματα. Παρασυρμένος από την πληθώρα των συναισθημάτων του, τον εντοπίζουμε να παρατηρεί, να συμπεραίνει, να συμβουλεύει, να αναρωτιέται, να καρδιοχτυπά, να στοχάζεται, να εξομολογείται, να υμνεί, να ελπίζει, να φοβάται, να εύχεται, να προσεύχεται, να εγκωμιάζει, να αναζητεί, να περιπλανιέται, να επιδιώκει, να τιμά, να αφιερώνει, να συλλογιέται, να απολογείται, να χαίρεται, να ευγνωμονεί, να αποτρέπει, να προβληματίζει, παρασέρνοντας και τον αναγνώστη του στον ίδιο συναισθηματικό λαβύρινθο.
Μια ποίηση δοσμένη σε ελεύθερο στίχο (με ένα δείγμα πεζοποίησης στο περιεχόμενό της, σελ.40), άκρως περιγραφική και συμπαγής με πληθώρα νοημάτων που χρήζουν ιδιαίτερης μελέτης και προσοχής.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Αγωνίστηκα για λάθος υποθέσεις
Επένδυσα βιαστικά
σ’ έναν πλανήτη που δε μου ανήκει
Την υγεία μου χάλασα τ’ όνομά μου
Τα νιάτα μου σύρθηκαν αιμόφυρτα
στη μέση του δρόμου
Ανάμεσα από σαρκοφάγα φυτά
κι ανήλεα βαλτοτόπια
το τέλος των άπιαστων ονείρων μου προείδα
Τώρα στα προπύλαια των εξήντα μου χρόνων
ζω σ’ έναν απόμερο πλανήτη του σύμπαντος
Ψηλαφώ τις μνήμες ηρωικών μαχών
κι ημερών γεμάτων φωτιά και προσδοκία
για ένα μέλλον εξαγνισμένο
Ονειρικός ταξιδευτής απόμακρος καταμεσής του δρόμου
Λίγα λόγια για τον ποιητή, Χρήστο Ντικμπασάνη:
Ο Χρήστος Ντικμπασάνης είναι καθηγητής, ποιητής, συγγραφέας και μελετητής των θρησκειών. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1961, όπου και τελείωσε τη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Θρησκειολογία και υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Δυτικής Μακεδονίας.
Από το 1989, χρονιά που εργάστηκε σε ραδιοφωνικό σταθμό της συμπρωτεύουσας, αρθρογραφεί τακτικά στον ειδικό, κυρίως, τύπο και έχει διατελέσει υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Θεσσαλονίκης (Τ.Ε.Δ.Κ.Ν.Θ.). Έχει συνεργαστεί με τα περιοδικά: Γεύση, Επιστήμη & Τεχνολογία, Βιβλίο & Μedia, Information, Tουριστική Αγορά, Γαιόραμα, Εδώ Ελλάδα (περιοδικό για την ομογένεια, όπου διετέλεσε και αρχισυντάκτης), Τρίτο Μάτι, Ανιχνεύσεις, Άβατον, Strange, Μυστική Ελλάδα, Ζενίθ κ.ά.
Γράφει ποίηση, δοκίμια και μελέτες. Ποιήματά του έχουν παρουσιαστεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Επίσης, έχει συμπεριληφθεί στη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας των εκδόσεων Χάρη Πάτση. Έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές και βιβλία: Ο Υπομνήμων (ποιήματα) 1984, Απόδραση στην Πολιτεία του Ανθρώπου (μελέτη) 1986, Θρύψαλα Από Πράσινο Γαλαξία (ποιήματα) 1991, Συναυλία στην Άκρη της Νύχτας (ποιήματα) 1994, Οφιολατρεία -Η Λατρεία του Μεγάλου Φιδιού (δοκίμιο) 2002, Η Αναρρίχηση του Τείχους (ποιήματα) 2002, Ηθοκυβερνητική: Ο Δρόμος προς τον Μετάνθρωπο (δοκίμιο) 2003, Απόκρυφος Αδάμ: Ο Άνθρωπος των Γνωστικών Κειμένων στο Πέρασμα των Χρόνων (δοκίμιο) 2003, Τέρατα και Δράκοι (δοκίμιο) 2011, Η Αποστροφή και το Προσκύνημα -Τα Ποιήματα του Χάους (ποιήματα) 2011, Ζώα-θεοί, Ζώα Ιερά (δοκίμιο) 2012, Νόγκα -Το Ξύπνημα του Εφιάλτη (μυθιστόρημα) 2017. Έχει συμμετάσχει με κείμενά του στα συλλογικά έργα: Ιστορία του Μέλλοντος, Ο Μαγικός Κόσμος των Ονείρων, Τα Μυστήρια του Χρόνου, Παράδεισος και Κόλαση, Μυστικά της Διατροφής, Ο Άγνωστος Μέγας Αλέξανδρος, Μυστική Τεχνολογία κ.ά.
Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (Ε.Ε.Λ.) με έδρα την Αθήνα και της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (Ε.Λ.ΘΕ.). Η ζωή και το έργο του εμπνέονται πάντα από τη μεγάλη αγάπη του προς τον άνθρωπο, τη φύση, την ανθρωπολογία, τη μυθολογία και ιδιαίτερα την έρευνα της ιστορίας των θρησκειών και των άλλων κλάδων της θρησκειολογίας. Επιπλέον έχει τιμηθεί μέσα στο 2003 με τρία σημαντικά βραβεία: το βραβείο του Συνδέσμου Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα, τον Α΄ Έπαινο στον 3ο Διεθνή Διαγωνισμό Ποίησης, που διεξήχθη στο Μόναχο και τον Α΄ Έπαινο στον Η΄ Πανελλήνιο Ποιητικό Διαγωνισμό «Κούρος Ευρωπού», που διεξήχθη στο Κιλκίς από την Μ.Κ.Ε. «Τέχνη» και το Υπουργείο Πολιτισμού.
