Ο ποιητής δεν γίνεται, γεννιέται και εξελίσσεται γράφοντας. Η Μαρία Βρανά-Παπάλα γεννήθηκε με το ταλέντο αυτό που την προίκισε η φύση, ο Θεός και δεν το αμέλησε, το καλλιεργεί. Έχει στο ενεργητικό της δεκάδες ποιήματα και έδωσε δείγματα αξιοθαύμαστης γραφής είτε δημοσιεύοντας , είτε ενώπιον κοινού σε εκδηλώσεις απαγγέλνοντας. Έχει πλούτο συναισθημάτων, αγαπά τον τόπο της, την πατρίδα της, την ιστορία της, τη φύση και έχει βιώματα πολλά από τον γύρω κόσμο της, βιώματα πόνου, αγάπης, χαράς και λατρευτικής προς τα θεία ενατένισης. . Η έκδοση "Ανεμόεσσα Αιολίδα" είναι το πρώτο σκαλοπάτι που δειλά-δειλά επιχειρεί ν' ανεβεί, ίσως και να τα ανεβεί δυό ή τρία μαζωμένα..... Αργά-αργά και ταπεινά θα φτάσει και στο πρώτο πλατύσκαλο κι ύστερα στο δεύτερο και όσο πάει! Έχει πολλά να προσφέρει στο ποιητικό γίγνεσθαι της χώρας μας. Εύχομαι να ανεβαίνει τα σκαλιά της ποίησης τελειοποιούμενη και πάντα να έχει στο νου της το λυρισμό στα ποιήματά της μια και ζει και δημιουργεί στη Λέσβο, την πατρίδα της Σαπφούς!
Ευάγγελος Χατζημανώλης .
Συγγραφέας, χρονογράφος, ευθυμογράφος . σε εφημερίδες και περιοδικά. .
Ιδρυτικό μέλος της επιστημονικής ένωσης "Εταιρία Αιολικών Μελετών"
Η Μαρία Βρανά-Παπάλα ασχολείται με την ποίηση και έχει δώσει δείγματα αξιέπαινης ποιητικής γραφής. Έχει απαγγείλει ποιήματά της σε εκδηλώσεις και έχει διακριθεί τόσο για το περιεχόμενο όσο και για την απαγγελία της. . Έχει μία πλειάδα ποιημάτων προς έκδοση η οποία είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Στο ποίημα που φέρει τον εμβληματικό τίτλο ''Πλανήτης γη ώρα covid-19'' με ολιστικό βλέμμα αποτυπώνεται το παναθρώπινο δράμα. Η τραγωδία που βασανίζει ασθενείς και υγιείς στην οικουμένη με πρωταγωνιστή τον αόρατο δράκο με το απεχθές όνομα covid 19 ή κορονοϊός. Με ολιστική θεώρηση αγκαλιάζει όλη την Ελλάδα στο ποίημά της ''Μασκαροκαρνάβαλοι''. Πλέκει εγκώμιο σε διάφορες πόλεις της πατρίδας μας αναφερόμενη στις διασκεδάσεις υμνώντας ταυτόχρονα τον Διόνυσο, τον Βάκχο ο οποίος δίδαξε της ''σάτιρας το γλέντι'' όπως εμφαντικά τονίζεται. . Ακολουθούν ποιήματα όπως το ''Δάκρυ ελιάς'' στο οποίο προσωποποιεί κατά κάποιο τρόπο το ευλογημένο δέντρο και οι εικόνες που διατυπώνονται είναι γοητευτικές. . Οι σύνθετες λέξεις στα ποιήματα είναι εντυπωσιακές και οδηγούν τον αναγνώστη άλλες σε ζωγραφικούς πίνακες και άλλες σε ταξίδια της φαντασίας όπως στο ποίημα π.χ. ''Άγιος Νικόλαος'' ( πετρογέννητη, γλαρονήσι, ερημοσυντροφιά, ασβεστομυρισμένο κ.ά.) . Η συγκίνηση της ποιήτριας είναι έκδηλη στο ποίημά της '' Το πατροσπίτι μου'' θέλοντας και μη η σκέψη του κάθε αναγνώστη του ποιήματος αυτού τρέχει στο σπίτι που μεγάλωσε. . Ακολουθούν και άλλα ποιήματα εξίσου όμορφα τα οποία εμπεριέχουν και κάποιες ωραίες ομοιοκαταληξίες όπως και τα προαναφερθέντα. . Εύχομαι ολόψυχα στη Μαρία Βρανά-Παπάλα δημιουργική συνέχεια στο έργο της.
Σάκης Παπαδημητρίου
Καθηγητής Ειδικής Παιδαγωγικής . και Κοινωνιολογίας Εκπαίδευσης
Το προπερασμένο Καλοκαίρι ο Λαογραφικός Όμιλος Λέσβου έδωσε το δικό του "παρών" στην εκδήλωσή μας για τον αλησμόνητο Δάσκαλο,Δημοτικιστή,Συγγραφέα και Εκδότη, χωριανό μας ,τον Δημήτρη Αλβανό,στο Πολύκεντρο Πολιχνίτου.Γνωρίσαμε τότε μια αξιόλογη ομάδα ,ανθρώπους με πάθος και μεράκι γι’αυτό που εθελοντικά πρόσφεραν,όπως τον Βαγγέλη Χατζημανώλη και τη Μαρία Παπαλά. Η Μαρία πρόσφατα μας έστειλε την πρώτη της ποιητική συλλογή,τα πρωτόλειά της. με τον τίτλο "Ανεμόεσσα Αιολίδα ". Δεν πρόκειται για άλλη μια ποιητική συλλογή. Πρόκειται για μια αξιόλογη και αξιοπρόσεκτη συλλογή.
Σε πρώτο φόντο βρίσκεται το νησί στο σύνολό του (η ιστορία του, από τη μυθολογία του , τα πανάρχαια χρόνια, ίσαμε τα τωρινά), οι αγώνες, οι αγωνίες, τα προβλήματά του(μετανάστευση, προσφυγιά, εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες, πολιτικοί αγώνες), ο πολιτισμός του, οι ομορφιές του, η θρησκευτική πίστη, δεμένα και συνταιριασμένα με το φυσικό περιβάλλον και τους απλούς και αληθινούς ανθρώπους,, τα ήθη και τα έθιμά τους,
Έρχονται ,στη συνέχεια, ποιήματα σε προσωπικές στιγμές και κοινωνικά δρώμενα. Δίνεται η εντύπωση πως η ποιήτρια λειτουργεί ως ένας ευαίσθητος παρατηρητής, σεισμογράφος των κάθε λογής θετικών ή αρνητικών κοινωνικών εκρήξεων (μικρής ή μεγάλης έκτασης και έντασης).
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία ποίηση που ανάγλυφα αναπαριστά την ανθρώπινη μοίρα σε μία ανελέητη και ατελείωτη μάχη με τις κακοτοπιές της ζωής, τα αναπάντεχα που σε "σταυρώνουν" αλλά και τη φθορά από το χρόνο και τις ανάγκες.
Ποίηση, που με την πρώτη ματιά δείχνει απαισιόδοξη, προδίδει μία παραίτηση, μία μνήμη ενοχική όχι για όσα έκανες αλλά για όσα σου έτυχαν και σε κομματιάζουν σωματικά, ψυχικά, κοινωνικά. Ποίηση μοναξιάς, ενός ανθρώπου που παλεύει με τα αδιέξοδά που του έστησαν, μία χαρά που ολοένα απομακρύνεται. Ένας εσωτερικός λυγμός διατρέχει ολόκληρη τη συλλογή.
Ποίηση, που βυθίζεται στην αυτοσυνείδηση, προσπαθώντας μάταια -έτσι φαίνεται- να καταλάβει τις πληγές, ένας ακατάπαυστος παιδεμός του ανθρώπου.
Ποίηση, που σχεδόν όλα βυθίζονται στην ουτοπία, στην ψευδαίσθηση. Μία ελιά που κλαίει, γιατί δε μπορεί να φτάσει στον ουρανό, εκεί που της ταιριάζει. Η μοίρα της, το πεπρωμένο της ελιάς ίδιο με του ανθρώπου.
Έτσι φαίνεται η προδιάθεση του ποιητικού υποκειμένου. Όμως, διάχυτη είναι η ελπίδα, το όνειρο, η διάθεση να μάθει από τα λάθη της και να αγωνιστεί, να βγει από το σκοτάδι στο φως. Στο κάτω-κάτω η ίδια η ζωή είναι από μόνη της ένα υπέρτατο δώρο. Μια λαμπάδα, μια εκκλησιά, μια ελπίδα, ένα όνειρο και κυρίως η αέναη πάλη σε αναπτερώνουν, αρκεί να μην τα ρίχνεις στους θεούς, γιατί και δική σου είναι η ευθύνη. Θα φανεί μια ηλιαχτίδα. Βαθιά και ουσιαστικά θρησκευόμενη έχει το δικό της Θεό και την Παναγιά, που δεν εκδικείται για τις αδικίες τού κοσμάκη αλλά συγχωρεί, γιατί και η ίδια ένιωσε στα κατάβαθα της τον πόνο, την πίκρα, την αδικία.
Ένα μεγάλο μέρος της συλλογής είναι αφιερωμένο στην ερωτική ποίηση. Και εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε ματαιωμένες, απραγματοποίητες ελπίδες. Σε ανεκπλήρωτους έρωτες, που συγκλονίζουν σύγκορμα την ύπαρξή της, τη σάρκα, την ψυχή, το μυαλό. Ποιήματα στα οποία ξεχειλίζει το πάθος, η ένταση, ο ομολογημένος πόθος που δεν κρύβεται ούτε υπονοείται. Κυριαρχεί αλλού η ηρεμία, η γλυκιά προσμονή, ένας ανάλαφρος ερωτισμός και αλλού η"Aνεμόεσσα" παραζάλη, η αχόρταγη υποταγή στον ερωτικό πόθο Το νόημα της ύπαρξής μας::΄΄για να περάσεις στην αιωνιότητα, πρέπει να ακολουθήσεις το δρόμο της καρδιάς".
Ο λόγος της γίνεται βαθιά ανθρώπινος, καταγγελτικός. Ο στίχος, ,καλά δουλεμένος,, δείχνει υψηλή τεχνική κατάρτιση, και με. πλούσιες λεκτικές και εκφραστικές επιλογές. Κάθε ποίημα τεχνικά,εκφραστικά, αισθητικά έχει τη δική του δυναμική αισθητική παρουσία και ταυτότητα. Παντού επικρατεί ο ρυθμός. Ακόμα και εκεί που μονολογεί, σαν σε προφορικό λόγο. Εκεί, όμως, που προκαλεί μεγάλη αίσθηση είναι η γλωσσομάθειά της και η γλωσσοπλαστική της ικανότητα και ευχέρεια Πλάθει σύνθετες, πολυσύλλαβες λέξεις όχι για να εκβιάσει κάποιο δικό της χώρο αλλά γιατί είναι δικό της ,ξεχωριστό προνόμιο, δύναμη και ανάγκη. Έτσι, ελέγχει τον λόγο και καθορίζει κάθε φορά τον ρόλο του. Φαίνεται να μην φοβάται το ρίσκο και καλά κάνει..
Η αγάπη της για τις παραδοσιακές αξίες, το νησί αλλά και οι επιρροές της αναμφίβολα από την παραδοσιακή ποίηση είναι αισθητές. Της ευχόμαστε ολόψυχα καλή συνέχεια. Είμαστε βέβαιοι για αυτό.
Ιγνάτης Ψάνης, Φιλόλογος,μέλος της συντακτικής ομάδας ΄΄ΠΟΛΙΧΝΙΑΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ΄΄
